PEZA VINO

Kultura retpaĝaro

disvojigxo@seznam.cz

ESPERANTO PRAGO

  Kultura retpaĝaro pri la esperantlingva poezio | Parto de la portalo Disvojiĝo | Redaktoro: Tomáš Břicháček, Prago (CZ)
 

 

PEZA VINO

EN SONĜO NUR

SORĈISTINO

TUKO

HETAJRO DANCAS

SONĜO

APARTA SIGNO

LAŬ MIA EDZO

KIAM MI VERSAS

FOTO

FENOMENO

FRIGIDA EDZINO


 

 

 

 

      

 

 

   

 

 

ELI URBANOVÁ (1922-2012)

ĉeĥa esperantlingva poetino

Eliška "Eli" URBANOVÁ (naskiĝis la 8-an de februaro, 1922 en Čáslav, Ĉeĥio - mortis la 20-an de januaro 2012 en Prago) estis ĉeĥa poetino en Esperanto, honora membrino de UEA, laŭ knabina nomo Vrzáková, instruistino kaj eks-akademianino. Kiel poetino Urbanová debutis en la jaro 1940, kiam librovendisto Malý en Čáslav eldonis ŝian lirikaĵon en la ĉeĥa lingvo Zrcadlo (Spegulo). En 1948 ŝi ellernis Esperanton kaj jam post kelkaj monatoj estiĝis tekstoj kaj versoj ... De tiam ŝi verkis multajn originalajn poemojn, el kiuj la plej bonaj atingis aprezon en Belartaj Konkursoj de UEA.
Eli Urbanová estas unu el fondintoj de Internacia Verkista Asocio en la jaro 1956 kaj dum tri jaroj estis membro de juĝkomisiono por Belartaj Konkursoj. Inter 1986 kaj 1995 ŝi estis akademianino. En 2001 ŝi akiris OSIEK-premion pro Hetajro dancas.
Profesie instruistino, ŝi esperantistiĝis en 1948 kun Štefo Urban, ŝia edzo ĝis 1955 kaj aŭtoro de la versa fablaro Nova Ezopo (1961). Ambaŭ membriĝis en la Praga Esperanto-Klubo en 1949 kaj baldaŭ ekverkis en Esperanto. am en 1940 Urbanová aperigis poemaron en la ĉeĥa. En la periodo 1952-1957 ŝi ricevis dek premiojn, i.a. la unuan premion pri poezio en la Belartaj Konkursoj de UEA en 1954. Fortan impulson al Urbanová donis ŝia amikiĝo kun Julio Baghy, kun kiu ŝi ekkorespondis en 1952 kaj kiu vizitis Pragon en 1956. Ŝi aperigis la poemarojn Nur tri kolorojn (1960), El subaj fontoj (1981), Verso kaj larmo (1986), Vino, viroj kaj kanto (1995), Peza vino (1996; dulingva, kun ĉeĥa traduko de J. Rumler), El mia buduaro (2001), Rapide pasis la temp’ (2003) kaj Prefere ne tro rigardi retro (2007). Ŝiaj poemoj aperis ankaŭ en la kolektoj Kvarfolio (1976) kaj Eli Urbanová - nuntempa Esperanta poetino (2005), kaj en Esperanta antologio (1958 kaj 1983). Ŝia literatura ĉefverko tamen estas Hetajro dancas (1995), ampleksa aŭtobiografia romano, kiu ricevis la OSIEK-premion en 2001. Urbanová multe artikolis pri Esperanto en la ĉeĥa kaj instruis la lingvon. En 1957 ŝi kunfondis Internacian Verkistan Asocion, kiu funkciis dekon da jaroj. Ĝin sekvis en 1983 Esperantlingva Verkista Asocio, en kiu ŝi ankaŭ membris. De 1975 ĝis 1980 ŝi estis juĝanto pri poezio en la Belartaj Konkursoj. En 2003 OSIEK dediĉis sian konferencon en Prago parte al ŝia verkaro. Ĝia prelegaro, Intimaj temoj en Esperanto-beletro, aperis en 2005. Urbanová estis membro de la Akademio de Esperanto 1986-1995. En 1996 ŝi fariĝis Honora Membro de UEA. Saman distingon ŝi ricevis de Ĉeĥa Esperanto-Asocio en 1982.

(laŭ la Vikipedio)


POEMOJ DE ELI URBANOVÁ

PEZA VINO

 

Ja estis peza vino,

kiun ni trinkis kune.

Flamruĝa laŭ koloro,

laŭ gust’ tre dolĉa, ĉu ne?

Ni tostis... Du pokaloj

ektintis pro la ĝojo...

Trinkite - ĝis la fundo.

Aĥ, je kioma fojo?

 

Kaj pasas tag’ post tago

en vico senvaria

kaj jen anstataŭ sobri

mi estas plu ebria...

Ne volas trankviliĝi

la pulseganta sango.

Mi pezan vinon sentas

ankoraŭ sur la lango...

 

 

EN SONĜO NUR

 

En sonĝo nur

ni niajn korpojn tuŝas

tremante pro volupt’,

en sonĝo nur

mi en la brakoj kuŝas,

venkito jen sen lukt’.

 

En sonĝo nur

ni pekas sen pudoro

regataj de pasi’,

en sonĝo nur

mi tra feliĉa ploro

diradas al vi: Ci!

 

 

 

 

SORĈISTINO

 

Okazis antaŭ noktomezo...

Venis fremdul’ kun angla naz’...

Mi vendis min... Je kia prezo?

Por fulmmomento de ekstaz’

Nek gren’ prosperas,

nek la vino,

sorĉistino!

Ĝis nun ne vidis tian nudon

urbo escepte ekscitita.

Do distru vin! Do pruvu prudon

per kruco hipokrita!

 

Sekvis - sovaĝa amindumo.

Min nur ekregis malkviet’,

kiam aperis en lunlumo

hufo anstataŭ la pied’...

Nek gren’ prosperas,

nek la vino,

sorĉistino!

Ekzekutist’ en poz’ konvinka,

tiu ne timas ian sorĉon.

Al bel’ vi lernis esti blinda,

jam tempo, kaptu torĉon.

 

Baldaŭ diskuris onidiro,

ke belulinon en kaban’

vizitas stranga kavaliro;

neniu estis ol Satan’.

Nek gren’ prosperas,

nek la vino,

sorĉistino!

Jes, satrigardu, scivoluloj,

rapide brulas ligno, paljo!

Nutro tro forta por okuloj.

Viktimon lekas fajro.

 

Ĉu iu - tiel min karesis?

Ĉu iu kisis - kiel li?

Sub tur-men-ti-loj mi konfe-sis

la tu-tan verrr-on kaj eĉ - pli...

Nek gren’ prosperas,

nek la vino,

sorĉistino!

Jen adiaŭo... Kaj sen danco.

Jen adiaŭo... Kaj senkante.

Estu damni -! Lasta pranco --

Ŝi falas cindriĝante

 

 

TUKO

 

Tian mi aĉetis tukon:
verda estis ĝi kaj lila
kaj ol plumo pli facila,
nu, bela!

Mi ĝin ligis sub mentonon,
mi ornamis per ĝi nukon –
Kiu havis tian tukon?
Neniu!

Kaj li vidis mian ĝojon
kaj trioblan ĝojon sentis.
Se mi lin kun tuk' turmentis,
do dolĉe!

Mi la verdan tukon metis
nome sub la umbilikon –
Nuda timus mi kritikon,
konfesu!

Estis tuk' venene verda,
bela, lila en anguloj.
Al li sole la okuloj
ekbrilis –

Tie ĉi indiĝenino
nur en tuko sin apogis.
Jes, ĉi tie mi delogis
lin tiam!

Ĉion, ĉion mi memoras:
Kiel manojn li etendis –
Kiel verda tuko pendis
sur seĝo –

Ke li poste, jam trankvila,
al mi tiun tukon laŭdis –
Ke mi lin eĉ ronki aŭdis
volonte –

Verda tuko apartenas
al trezoro de mi, riĉa.
Foje estis mi feliĉa,
amata –

 

 

HETAJRO DANCAS

 

Kiel en kristal’ ĵus ŝirita floro

pompas vi, amant’, en la kadra oro,

ŝvebas florparfum’ tra l’ izolsilento:

            Dolĉa amtento.

 

Estas nura ŝajn’ reciproka logo,

bela trompo nur - okuldialogo.

Nur naiva lud’, sed ĝi iĝas fajro.

            Dancos hetajro.

 

Kaj jam falas for la veluro - punto --

Kvazaŭ movus vi per la hela frunto,

kvazaŭ vere nun fulmaperus briloj

            en la pupiloj...

 

Kantas mia korp’ nudan kanton tange --

Kisu, kisu min, kun paŝi’, ĝissange!

Pro volupta trem’ mi ebrie svenas --

            Kaj vi ne venas!

 

Ne etendas sin en avid’ la mano,

male: Via trajt’ - moka rid’, rikano!

Je l’ unua foj’ mi verŝante larmon

            kaŝas la ĉarmon...

 

Post la plorkonsol’ la raci’ admonas.

Sciu do, amant’, ke mi vin pardonas,

ĉar ne tuŝas ja kia ajn plezuro

bildon sur muro.

 

SONĜO

 

En la brua rond’, kvankam tre adora,

sola estis mi, senespere sola.

Fakte havis mi nuran intereson

            trovi forgeson.

 

Funde en anim’ doloriga dorno.

Aĥ, likvidi ĝin dum balzama dormo!

Longe regas min unu pet’, ne plio:

            Venu, Julio!

 

Lumo en la pord’... Diafane pura

paŝas al mi vir’ en la tog’ purpura.

Li, Julio mem! Mia patro, frato,

            mia amato!

 

Kion portas li? Ĉu ne oran liron?

Eksonoris kord’... Mi retenas spiron...

Kaj jam tra l’aer’ melodio mola

            ondas konsola...

 

Dioj, kia bel’! Kiel rara sento

vibras el muzik’ de ĉi instrumento!

Ludu, ludu do! Al olimpa alto

            levas al arto.

 

Pasis melodi’, kun la dorm’ ĝi pasis.

Aŭ mi sonĝas plu, aŭ mirakl’ okazis!

Jen sur sofa ruĝ’ - je plej granda miro -

            oras la liro.

 

APARTA SIGNO

Tiom mi deziris
tan havi!
Per ĝi ravi!
Silkon mi disŝiris.
Fi! Măllaŭdo.
Blanka haŭto.

Dio kun kompato
vidis tion:
Havu ion!
De nun sur manplato
jen fortuno:
Sun' kaj luno.

 

L MIA EDZO

Laŭ mia edz',
al kiu multajn dankojn,
de la gepatroj
heredis mi nur mankojn.

Ja aŭdas mi,
pardonon, eĉ tro ofte,
ke mi naskiĝis
por peki tage-nokte.

Brrr... Havas mi
neniun bonan econ.
Se vi ne kredas,
demandu mian edzon!

 

KIAM MI VERSAS

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.
Mi antikvajo, mi ruin', mi orf',
mi leviĝanta peze el la polv'...
Neniu venas: – Mia kara, ci!
Ah, ravi vin per aliteraci'!

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.
Jes, hazardema, ekstra personec'.
Mi min disdonas po poem', po pec',
ja ŝatas riski, ŝajnas tia tip',
kun verso ludas kiel nun la zip'...

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.
Min mem fascinas eble pli dekolt'
de homanimo ol de homa korp'
kaj por momento eble pli ol ĝi
la roz' jetita al mi el loĝi...

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.
Mi supertrista, nu, ne monaĥin'...
Diru, legant', ke mi delogis vin,
sed nun ne legu, voku je taksi',
en mi tempestas nome la pasi'...

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.
Kaj ĉio klakis okej, ĉio plej,
en la versejo, hejme, en dormej',
kaj mi matene ĉizis sur la pord',
pluan streketon, tiel, por la ord'...

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.
Ve, al mi restis tute lasta tul',
sufiĉas movo, unu gesto nur –
stop, Urbanová, fino de striptiz'!
Do intertempe pa, adiaŭ, ĝis...

Kaj mi pri amo kaj mi pri la tomb',
kiam versas, estas mi seksbomb'.

FOTO

Jen mi sen mask' post nokto nigra.
Mi relative freŝa, vigla.
Doloro!
Plej frue mi el nigra haro
por ŝanĝ holiaŭ nodon faros.
Doloro!!
Nun mi per kelkaj etaj movoj
al mi nigrigos okulbrovojn.
Doloro!!!
Fine mi vestos nigrajn ŝtrumpojn
kaj ĵetos plejdon trans la ŝultrojn.
Doloro!!!!
Normale dirus li: – Elinjo,
ci mia nigra ciganinjo!
Doloro!!!!!
Li, nigra ŝaf' de l'familio,
ĉar li ne vivis laŭ biblio.
Doloro!!!!!!
Mi devas lin ekkisi. Kvankam
nur lian foton nigrablankan.
Doloro!!!!!!!
For la fortun'. Sed ankaŭ ĉarmo.
Min morne markis nigra larmo.
Doloro!!!!!!!!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

FENOMENO

Eraro, mi ne dormas...

Mi vidas fiŝojn... Du el ili
deviis de la granda aro
kaj de nun naĝis tra la maro
foje apud si, foje post si...

Detalo, kiu min fascinis.
Do, ankaŭ en la oceano
ekzistas io kiel amo...
Foje apud si, foje post si...

Kaj ree Jan, ni ambau... Eĉ nin
ne logas hom-amaso. Ĉu ne,
eĉ ni aperas ĉiam kune
foje apud ni, foje post ni...

Ni du simile katenitaj
per delikata senta ŝhuro.
Ni fenomeno de l'naturo
foje apud si, foje post si...

Eraro, mi ne dormas...

 

FRIGIDA EDZINO

Nenio lia ŝin ekscitas:
nek la okul' trankvile blua,
nek buŝo, ĉiam predikpreta.
Kondut' entute tro kvieta
ŝin laca lasas kaj enua.
Jen kion diri ŝi hezitas.

Malvarma kiel mem marmoro
glitadas ŝi el vestkiraso...
Nur kiam ŝi sur lito kuŝas
kaj suverene li ektuŝas
dům ama akto sen ekstazo,
en ŝi eksplodas muta ploro.

 

 

 

 

 

 

 

 

Listo de verkoj:

 

Nur tri kolorojn (1960).

El subaj fontoj (1981)

Verso kaj larmo (1986)

Vino, viroj kaj kanto (1995)

Hetajro dancas (1995)

Peza vino (1996)

El mia buduaro (2001)

Rapide pasis la temp' (2003)

Prefere ne tro rigardi retro (2007)
 

 
 

 

 

 

 

 

 
  Peza vino | Disvojiĝo | Esperanto Prago 2013                                                                                                                                  
Počítadlo.cz